Gilbert & George in Kröller-Müller

The Paintings (with us in the nature)

Het kunstenaarsduo Gilbert & George openden op 9 juli 2010 in het Kröller-Müller in Otterlo een expositie van vroeg werk. 'The Paintings (with us in the nature)' is een serie van zes triptieken van olieverf op doek. Het museum kreeg de kunstwerken van de kunstenaars zolang in bruikleen, zodat fondsen voor verwerving geregeld konden worden.

Aankoop

De fondsenwerving verliep opmerkelijk voorspoedig: na zes maanden kon het Kröller-Müller Museum de installatie 'The Paintings (with us in the nature)' van het kunstenaarsduo Gilbert & George in december 2010 aankopen. Het museum kreeg hulp van onder meer de Vereniging Rembrandt, de Mondriaan Stichting en het Nationaal Aankoopfonds.
Het Kröller-Müller betaalde 2,5 miljoen euro voor de serie van zes schilderijen uit 1971. Het veilinghuis Christie's taxeerde de zes schilderijen op ongeveer drie miljoen euro. Hierna verlaagden Gilbert & George de aankoopprijs tot 2,5 miljoen euro.
Het is de bedoeling van de directie om deze schilderijen elk jaar enkele maanden in de tuinzaal van het Kröller-Müller op te hangen.

Grote schilderijen

De grote schilderijen (230 x 680 cm) ontstonden in een overgangsfase. Gilbert & George zochten toen nog naar de juiste weg. Later zouden Gilbert (Dolomieten, 1943) en George (Devon, 1942) beroemd worden met op fotografie steunende kunst met onderwerpen uit de sociale problematiek van het stadsleven. De schilderijen uit het begin van de jaren zeventig zijn uniek in het oeuvre van de Engelse kunstenaars Gilbert & George. Later zouden ze nooit meer een schilderskwast aanraken.

Paintings

De serie 'The Paintings (with us in the nature)' ontstond in de winter van 1971, nadat het kunstenaarsduo de voorgaande zomer had doorgebracht op het Engelse platteland. Het werden triptieken; de schilderijen bestaan uit een breed middenpaneel, aan weerszijden afgesloten met een smallere landschapsimpressie. Op het middenpaneel beeldden de kunstenaars steeds zichzelf af, zittend of staand in de natuur.

Cultuur en natuur

"Nieuw romantisch droevig mooie sculptuur," noemden ze de verzameling kunstwerken. De werken hebben iets sacraals. Deze vorm werd vanaf de middeleeuwen vaak gebruikt voor religieuze voorstellingen. In plaats van Jezus en zijn discipelen, zien we echter steeds Gilbert & George op het hoogaltaar van de natuur.
Directeur Evert van Straten zag deze schilderijen aan het begin van de jaren zeventig in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Hij nam enkele jaren geleden contact op met de kunstenaars. De schilderijen bleken nog te bestaan; ze waren niet verkocht en stonden in Bordeau. "Het Kröller-Müller lijkt ons ideaal," antwoordden Gilbert & George. Het Kröller-Müller restaureerde de verwaarloosde kunstwerken en hing ze op in de Quistvleugel van het museum. Met Gilbert & George werd aanvankelijk een langdurige bruikleen overeengekomen. Het museum hoopte met deze presentatie sponsors te interesseren, zodat de schilderijen kunnen worden aangekocht. Deze schilderijen passen immer goed in de collectie van het Kröller-Müller. De serie 'The Paintings (with us in the nature)' maakt immers ook een prachtige combinatie van cultuur en natuur.
In het informatieblad van deze tentoonstelling omschreef het Kröller-Müller het zo: "Het Kröller-Müller Museum heeft de afgelopen jaren zijn verzameling werken uit de jaren zestig en zeventig, de laatste periode van het modernisme, op een aantal cruciale punten uitgebreid (onder andere door de aankoop van de collectie Van Eelen-Weeber). Daarnaast zijn twee andere speerpunten in de verzameling, gericht enerzijds op utopische elementen in werk van moderne en hedendaagse kunstenaars en anderzijds op een (quasi)kritische verhouding tot de natuur als paradijs in hedendaags werk, actueel. 'The Paintings' van Gilbert & George passen hierin op het punt van de versterking van de aanwezige kunst rond 1970 en in het kader van de versterking van kunst waarin een bijzondere houding tegenover de natuur centraal staat."

Emoties

De opening was voor de kunstenaars een bijzondere gebeurtenis. Zij zagen hun werken na lange tijd weer terug aan de wand van een museum. En ze hingen in hun ogen op een ideale plek. Bovendien waren ze blij met de grote belangstelling. Het werd een emotionele middag voor de inmiddels bejaarde kunstenaars. Ze stonden oog in oog met het jonge kunstenaarsduo, dat op deze schilderijen al gekleed was in traditionele maatpakken.
Ook later toen kunstwerken ontstonden die soms lijken op glas-in-lood-ramen, zien we het kunstenaarsduo vaak terug in maatpak. Op de tentoonstelling in Otterlo was te zien, dat zij zichzelf ook in het vroege werk vaak tentoonstelden. Gilbert & George gingen veelal zelf op in het kunstwerk. Zij noemen zichzelf niet voor niets 'human sculptors'.

Human sculptors

De loopbaan van Gilbert & George als kunstenaarsduo begon in de jaren zestig. In deze jaren ontstond het begrip conceptuele kunst. Het is de naam voor een kunstvorm, waarin het overdragen van ideeën en betekenissen zo belangrijk werd gevonden, dat de materiële vorm daaraan ondergeschikt werd gemaakt. Kunstwerken gingen bestaan uit gesproken, geschreven en gedrukte woorden, foto's, films, schetsen en acties. Gilbert & George werden door de kunstwereld lange tijd beschouwd als buitenbeentjes. Zij waren tegendraads en pasten moeilijk in bestaande begrippen. Gilbert & George gaven op een eigen manier uiting aan oude thema's.
Zij noemden zich 'human sculptors', maar maakten nooit een beeldhouwwerk. Zij combineerden nieuwe en oude technieken om hun persoonlijke beleving over te brengen en traden op als 'living sculptures'. Zo poseerden ze met schmink op hun gezichten en hun handen in musea. Verder produceerden ze videosculpturen, maakten ze drukwerkjes en stuurden ze 'kunstpost' naar kunstliefhebbers. Het Kröller-Müller Museum bezit een aantal van deze fraaie en inspirerende 'kunstbrieven' en drukwerkjes. Deze waren tijdens de Gilbert & George-expositie in 2010 uitgestald in het prentenkabinet.

Prentenkabinet

Voor ik tijdens de opening met de kunstenaars naar de Quistvleugel liep, bekeken we het prentenkabinet. In deze schatkamer stalde het Kröller-Müller haar Gilbert & George-bezit uit de jaren zeventig uit. 'Gilbert by George and George by Gilbert' is een installatie uit 1970 met twee tekeningen en geluid. Via de koptelefoon hoorde ik wat ze bespraken, terwijl ze de portretten van elkaar tekenden. 'Drifters' is een zevendelige serie grote tekeningen uit 1972, waarin de invloed van alcohol zich doet gelden en waarin, als gevolg hiervan, de werelden van bar en natuur in elkaar schuiven. In de vitrines in het prentenkabinet lagen 'postal sculptures', boeken en andere documenten uit de begintijd van Gilbert & George.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaarde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars. Gilbert & George in Kröller-Müller is opgenomen in Kunstbegrip: Columns over kunst en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunstenaars

Kunstenaars A/Z
Kunstwerken

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.