Jan Frans Portaels (1818-1895)

Belgische kunstenaar

De Belgische kunstenaar Jan Frans Portaels was vooral een schilder van oriëntalistische voorstellingen. Daarnaast vervaardigde hij portretten van prominenten en Bijbelse voorstellingen. Portaels was bovendien jarenlang directeur van de academie in Brussel. Hierdoor was hij een van de invloedrijkste figuren in de negentiende-eeuwse kunstwereld in België.

Opleiding

Jan Frans Portaels of Jean-François Portaels werd op 3 april 1818 geboren in Vilvoorde. Hij studeerde bij François-Joseph Navez aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten in Brussel en in 1840 aan het atelier van Paul de la Roche in Parijs. Portaels won in 1841 de Prix de Rome. Na een verblijf van enkele maanden in Florence vestigde hij zich in augustus 1843 in Rome. Hij bleef tot 1845 in deze stad. Hij bezocht verschillende landen rond de Middellandse Zee. Hij bezocht in deze jaren onder meer Marokko, Griekenland, Algerije, Egypte en Libanon.

Thema's

Oriëntaalse voorstellingen en vrouwen werden een terugkerend thema in zijn werk, maar Portaels maakte ook reizen door Spanje, Hongarije en Noorwegen en schilderde ook portretten van bekende tijdgenoten en Bijbelse voorstellingen. Van groter belang voor de Belgische schilderkunst was zijn docentschap aan de academie in Gent, waar hij in 1847 Henri van der Haert opvolgde. In 1852 trouwde hij met Marie Hélène Navez, de dochter van zijn voormalige leraar François-Joseph Navez, met wie hij altijd een goede band hield. Na de vroege dood van Marie Hélène in 1855 trok hij in bij zijn leermeester en in 1858 nam hij het atelier met leerlingen van Navez over. Portaels werd in 1855 lid van de Académie royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts de Belgique.

Invloed

In 1878 werd hij directeur van de Brusselse Academie voor Schone Kunsten. Hij zou deze functie tot 1895 uitoefenen. Door deze functies werd hij een van de belangrijkste spilfiguren in de negentiende-eeuwse kunstwereld in België. Tot zijn leerlingen behoorden de kunstschilders Edouard Agneessens, André Hennebicq, Theo van Rysselberghe en Emile Wauters. Ook beeldhouwer Charles Van der Stappen en architect Charles Locot waren leerlingen van Jan Frans Portaels.

Overlijden

Jan Frans Portaels overleed op 8 februari 1895 in Schaarbeek. Hij werd begraven op het kerkhof van Laken. "Portaels was zonder tegenspraak een der merkwaardigste mannen in de kunstwereld. Zijne gewrochten, de wereld door verspreid, zijn als zovele parelen, schitterende aan de kroon van land en wereld," schreef Pieter D'Hondt in Dietsche Warande. Werk van Portaels is onder meer te vinden in de Sint-Jacob-op-Koudenberg, de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België in Brussel en het Mu.ZEE in Oostende.

Herinnering

Het ziekenhuis van zijn geboortestad Vilvoorde kreeg in 2002 zijn naam. Ook de stedelijke academie voor beeldende kunst in Vilvoorde draagt zijn naam. In Schaarbeek en Vilvoorde werd bovendien een straat naar Portaels vernoemd.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaarde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars. Jan Frans Portaels is opgenomen in Kijken naar Kunst: Wetenswaardigheden over kunst en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunstenaars

CultuurArchief.nl Actueel
Kunstenaars A/Z
Opinie over Kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis