Armando (1929-2018)

Kunstenaar, schrijver en dichter

In het werk van de Nederlandse kunstenaar, schrijver en dichter Armando speelde de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol. Armando was betrokken bij verschillende kunstenaarsgroepen zoals de Liga Nieuw Beelden, de Nederlandse Informele Groep en de Nul groep.

Opleiding

Armando werd op 18 september 1929 in Amsterdam geboren als als Herman Dirk van Dodeweerd. Hij bracht zijn jeugd door in Amersfoort, waar in de Tweede Wereldoorlog het Kamp Amersfoort was gevestigd. Deze herinnering aan een 'schuldig landschap' zou later een belangrijk onderwerp in zijn werk worden. Armando studeerde enkele jaren kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam.

Misdadige doeken

Armando debuteerde in 1954 met abstracte tekeningen bij de de hoofdstedelijke Galerie Le Canard. In deze periode ontstonden ook zijn 'Peintures criminelles' (Misdadige doeken). Het waren expressionistisch abstracte schilderijen met een dik oppervlak dat vooral bestond uit rode en zwarte verf. Het was volslagen belachelijk dat je, na al die uitwassen van het kwaad, gewoon met dat verfijnde, vooroorlogse gedoe doorging, zei de kunstenaar later tegen John Heymans.

Nul-beweging

De kunstenaar sloot zich aan het einde van de jaren vijftig aan bij de door Jan Henderikse opgerichte Nederlandse Informele Groep. Deze kunstgroep ging in 1960 op in de Nul-beweging. Belangrijke kunstenaars in deze beweging waren naast Armando en Jan Henderikse, Henk Peters, Jan Schoonhoven en Herman de Vries. Armando maakte in de jaren zestig nihilistische kunst. Zijn belangrijkste werk uit deze tijd was een project in het Haags Gemeentemuseum: 'Zwart water'. In een verduisterde zaal stond een met zwart plastic bedekte bak, waarin een laagje water stond. De bezoekers konden zich over een vlonder bewegen en zich vergapen aan de onmetelijke diepte van het omringende water.

Schuldig landschap

Vanaf de jaren zeventig ontstonden de beeldreeksen, zoals landschap, vlag en boom. Het zijn symbolen van macht en geweld. "Ik hou mij liever bezig met eeuwige thema's," zei Armando in 2003 in een interview met de Cultuurbarbaar. "Ik wordt ook nogal eens geassocieerd met de Tweede Wereldoorlog. Dat irriteert mij wel eens, want het gaat in mijn schilderijen niet specifiek om die oorlog, maar om een idee, namelijk dat bij elke oorlog de geschiedenis zich herhaalt. Ik heb de Tweede Wereldoorlog meegemaakt, dus in die zin is het logisch dat ik elementen daaruit gebruik. Maar daar draait het wat mij betreft niet om."

Schrijver

Armando manifesteerde zich vanaf de jaren vijftig ook als schrijver. In 1958 trad hij als journalist in dienst van de Haagse Post. Hij werd chef van de kunstredactie en bleef tot het einde van de jaren zestig aan dit tijdschrift verbonden. Vanuit Berlijn schreef Armando voor het NRC Handelsblad. Een selectie van deze columns werden later gebundeld, zoals 'Uit Berlijn' (1982), 'Machthebbers, verslagen uit Berlijn en Toscane' (1983) en 'Krijgsgewoel' (1986). Daarnaast ontstonden dichtbundels. Armando werd in 1984 onderscheiden met de Mulatuliprijs. In 2011 ontving hij de VSB-Poëzieprijs voor 'Gedichten 2009'. De jury prees hem voor zijn "even doeltreffende als raadselachtige lijnen in taal. [...] Overal is dreiging en duisternis, een oorlog is net voorbij of het zal zo weer beginnen."

Overlijden

De kunstenaar kreeg een eigen museum in Amersfoort, maar de voormalige kerk waarin dit museum gevestigd was brandde af. Hierbij ging een groot aantal kunstwerken van Armando verloren. Armando is een veelzijdige kunstenaar. Naast beeldend kunstenaar en schrijver is hij violist en acteur. Als violist was hij actief in het zigeunerorkest van Tata Mirando. Armando speelde vijfentwintig jaar met Cherry Duyns en Johnny van Doorn in de televisieserie 'Herenleed', dat later ook een theaterversie kreeg. Armando werd in 1990 onderscheiden als Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. In 2006 werd hij Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. Armando overleed op 1 juli 2018 in Potsdam bij Berlijn.

Armando in Kröller-Müller Museum

In 2009 schonk Tony de Meijere haar Armando-collectie aan het Kröller-Müller Museum in Otterlo. Zij was dertig jaar met de schrijver en kunstenaar getrouwd en woonde dertig jaar met hem in Berlijn, waar Armando van 1979 tot 1989 in het oude atelier van nazi-beeldhouwer Arno Breker werkte.
Armando in Kröller-Müller Museum

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaarde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunstenaars

Kunstenaars A/Z
Kunstwerken

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.