Hendrick Avercamp (1585-1634)

Nederlandse kunstschilder

De Nederlandse kunstschilder Hendrick Avercamp kennen we vooral van zijn ijsgezichten. Hij wordt gezien als de grondlegger van het Nederlandse ijsgezicht. Avercamp was doofstom geboren, werkte in Kampen en werd daarom ook wel 'de stomme van Kampen' genoemd.

Kampen

Hendrick Avercamp werd in januari 1585 geboren in Amsterdam, maar verhuisde op eenjarige leeftijd met zijn ouders naar Kampen, waar zijn vader zich als apotheker vestigde. Zijn moeder leerde hem schrijven, maar al snel zal zij gezien hebben dat haar zoon meer aanleg voor tekenen had. Hendrick kreeg ook enige lessen van een onbekende tekenaar, maar hij kwam tijdens een pestepidemie om het leven. Hendrick zou in deze tijd, zo rond 1602, ook zijn vader en broer aan deze ziekte verliezen.

Opleiding

Hendrick Avercamp kreeg vanaf zijn achttiende in Amsterdam les vande Deense historieschilder en portrettist Pieter Isaacsz. In 1607 vestigde Pieter Isaacsz zich weer in Denemarken, waar hij door koning Christiaan IV tot hofschilder werd benoemd. Hierdoor heeft Avercamp slechts enkele jaren les van hem gehad. Hendrick Avercamp werd beïnvloed door het werk van enkele uit het zuiden gevluchte Vlaamse landschapsschilders. Hij zal het werk van deze kunstenaars in Amsterdam hebben bewonderd. Zijn vroege werk sluit aan bij de kleurrijke landschappen uit de school van Pieter Breugel de Oude. Deze invloed bleef ook zichtbaar in zijn werk nadat Avercamp weer was teruggekeerd naar Kampen.

Kleine IJstijd

Kunsthistorici vermoeden dat Avercamp het hele jaar door met winterlandschappen bezig was. In de wintermaanden maakte hij buiten schetsen. Deze voorstellingen werkte hij in de zomermaanden in zijn atelier uit in olieverfschilderijen. De voorliefde voor het winterlandschap is waarschijnlijk in zijn jeugd ontstaan. De periode rond 1600 vormde het hoogtepunt van hetgeen men de Kleine IJstijd is gaan noemen. In deze jaren waren de zomers koel en waren de winters streng met veel sneeuw en ijs. Avercamp zal net als alle jongens van zijn tijd veel op zijn schaatsen hebben gestaan.

IJspret

De schilderijen van Hendrick Avercamp zijn vaak rond van vorm en de horizon was aanvankelijk hoog in het kader aangebracht. Dit deden de schilders van de Vlaamse school ook. Door de hoge horizon ontstond veel ruimte voor gedetailleerde tafereeltjes. Veel mensen in zijn werk zijn druk in de weer met schaatsen en sleetje rijden. De kunstenaar laat zien hoe dat gaat: het vastbinden van de schaatsen, het glijden, het zwieren en het zwaaien, maar ook het vallen en weer opstaan. De horizon zakte later geleidelijk naar beneden in het kader, waardoor steeds meer lucht werd getoond. Avercamp kon goed waarnemen.

Navolgers

Hendrick Avercamp overleed in mei 1634 op 49-jarige leeftijd in Kampen. Avercamp heeft ongeveer honderd schilderijen nagelaten. Deze werken zijn onder meer te zien in het Rijksmuseum in Amsterdam, Boijmans van Beuningen in Rotterdam en het Mauritshuis in Den Haag. Zijn wintergezichten werden nagevolgd door Jan van Goyen, Aart van der Neer, Jan van de Capelle en talrijke andere kunstenaars.

PS

Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over kunst en belangrijke kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunstenaars

Kunstenaars A/Z
Kunstwerken

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.