Gustave Courbet (1819-1877)

Franse kunstenaar

De Franse kunstschilder Gustave Courbet wordt ingedeeld bij de realisten. Hij was een voorloper van de impressionisten. Courbet mengde zich ook in de politiek. Hij werd na de opstand van de communards in Parijs als aanstoker gezien van het neerhaalden van de Colonne Vendôme in 1871. Courbet werd veroordeeld tot het betalen van een hoge schadevergoeding.

Opleiding

Jean Désiré Gustave Courbet werd op 10 juni 1819 in Ornans bij Besançon geboren. Gustave was de zoon van een boer. In 1840 ging hij naar Parijs om rechten te studeren, maar van deze studie kwam weinig terecht. In plaats daarvan ging hij in de leer bij Auguste Hesse en de succesvolle academieschilder Charles Steuben.

Beginjaren

Het atelier van Charles Steuben stond in het hart van het Quartier Latin, waar Gustave Courbet enkele jaren later zelf een atelier zou inrichten. Na enige tijd besloot Courbet zichzelf de kunst van het schilderen en tekenen bij te brengen. Wel begon hij aan een cursus schilderen naar model aan de Académie Suisse en kopieerde hij schilderijen van Spaanse, Italiaanse en Hollandse meesters in het Louvre. Zijn werk was in 1844 voor het eerst te zien op de Salon in Parijs. Hij debuteerde op deze tentoonstelling met een zelfportret.

Schandaal

Gustave Courbet veroorzaakte veel opschudding met zijn realistische stijl in een tijd, waarin het classicisme en de romantiek de belangrijkste kunststromingen waren. Men vond zijn schilderijen met onbeduidende onderwerpen, zoals een boer op het land, ronduit stuitend. Courbet beeldde zijn onbelangrijke onderwerpen af op zeer groot formaat. De door hem in 1850 en 1853 aan de Salon ingezonden schilderijen veroorzaakten schandalen.

Realisme

Gustave Courbet In 1855 werd zijn werk op de Salon geweigerd, waarna hij zelf een tentoonstelling organiseerde onder het motto 'Le Réalisme'. Deze expositie werd door veel belangstellenden bezocht. Courbet vond dat alle zinvolle kennis afkomstig was van dingen die hij kon zien en ervaren. In plaats van aristocraten of mythen maakte hij gewone mensen en alledaagse taferelen tot het onderwerp van zijn kunst.

Oeuvre

Gustave Courbet schilderde landschappen, naakten, portretten en dierstillevens. Daarnaast maakte hij genrestukken en allegorieën. Zijn technische beheersing is opvallend. Met grote trefzekerheid bracht hij zijn voorstellingen in evenwichtige composities tot leven. Hij had een directe manier van schilderen, waarbij hij de verf dik opbracht, soms met behulp van het paletmes.

Invloed

Hoewel veel impressionisten hem later zeer waardeerden, was zijn invloed vooral buiten Frankrijk en met name in Duitsland, groter dan in eigen land. Vele kunstenaars werden door Courbet beïnvloed en zij hebben talrijke voorstellingen rechtstreeks gekopieerd of in hun eigen stijl verwerkt.

Commune van Parijs

Ook in latere jaren bleef Courbet zich verzetten tegen de heersende orde. In 1870 weigerde hij het Légion d'Honneur en een jaar later nam hij deel aan de Commune van Parijs. Courbet werd verantwoordelijk gehouden voor het omverwerpen van de Colonne Vendôme in 1871. Hij had bij dit voorval slechts een ondergeschikte rol gespeeld, maar werd toch veroordeeld tot het betalen van de schade. Omdat hij als aanstichter werd gezien werden de kosten van de wederoprichting van het monument op hem verhaald. Courbet moest een schadevergoeding van 335.000 frank betalen.

Overlijden

Gustave Courbet zocht in 1873 zijn toevlucht in Zwitserland. Zijn gezondheid verslechterde in de daaropvolgende jaren. Courbet overleed op 31 december 1877 in het Zwitserse La Tour-de-Peilz. Courbet werd begraven in La Tour-de-Peilz. Zijn stoffelijk overschot werd precies honderd jaar later voor een herbegrafenis naar Ornans overgebracht.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaarde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars. Gustave Courbet is opgenomen in Kunstbegrip: Columns over kunst en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunstenaars

Kunstenaars A/Z
Kunstwerken

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis