Johan Barthold Jongkind (1819-1891)

Nederlandse kunstenaar

De Nederlandse kunstschilder Johan Barthold Jongkind woonde het grootste deel van zijn leven in Frankrijk, waar hij een grote bekendheid kreeg. Jongkind kende veel kunstenaars persoonlijk. Zo ontmoette hij Claude Monet in Honfleur.

Opleiding

Johan Barthold Jongkind werd op 3 juni 1819 geboren te Lattrop in Overijssel. Hij was de zoon van de douanier Gerrit Adrianus Jongkind. Het gezin Jongkind telde acht kinderen. In 1821 werd zijn vader overgeplaatst naar Vlaardingen. Na de dood van zijn vader in 1836 werkte Johan als klerk op een notariskantoor. Johan wilde echter kunstenaar worden. Hij brak zijn notarisopleiding af en bezicht de Haagsche Teeken-Academie. Hij had veel talent en kon zijn studie voortzetten dankzij een studiebeurs.

Frankrijk

Op uitnodiging van de Franse kunstschilder Eugène Isabey ging hij in 1845 met een koninklijke beurs naar Parijs. In de periode 1845-1855 bracht de kunstenaar afwisselend door in Frankrijk en Nederland. Jongkind verkocht weinig kunstwerken, waardoor hij een armoedig bestaan leidde.
Gaandeweg raakte zijn werk steeds bekender bij andere kunstenaars en mensen uit de kunstwereld. In 1863 exposeerde deze Nederlandse kunstschilder tussen James McNeill Whistler en Fantin-Latour. Op de Wereldtentoonstelling in 1855 in Parijs was zijn werk te zien op de Franse afdeling. Jongkind was er vertegenwoordigd met drie schilderijen. Hij kreeg een uitstekende pers. "Jongkind is een getalenteerd man die ik hoog inschat: hij heeft zich toegelegd op maannachten en Parijse stadsgezichten met zoveel succes, dat ik vind dat het de moeite waard is dat hij zo doorgaat," schreef J. de la Rochenoire.

Landschappen

Aan de Franse kust ontstonden veel landschappen, waarin zijn Nederlandse afkomst toch duidelijk zichtbaar blijft. Tijdens zijn reizen maakte hij veel vrienden onder collega kunstenaars. In Honfleur ontmoette Jongkind bijvoorbeeld Claude Monet. Jongkind bezocht meermaals de Normandische kust bij Honfleur en Sainte-Adresse bij Le Havre. Na de weigering op de Salon in 1973 van 'Maanlicht boven de haven van Rotterdam' besloot Jongkind nooit meer aan een Salon-expositie deel te nemen. Ondertussen takelde hij door zijn drankgebruik steeds verder af. Op de begrafenis van Jean-Baptiste Camille Corot verscheen hij als een landloper.

Overlijden

Op het persoonlijke vlak ging het Jongkind beter toen hij Madame Fesser ontmoette. Zij werd zijn toegewijde levensgezellin en hielp hem van zijn drankzucht en achtervolgingswaan af. De schilderijen van Jongkind hebben niet allemaal dezelfde hoge kwaliteit, die zijn aquarellen wel kenmerken.
Johan Barthold Jongkind stierf op 9 februari 1891 in La Côte-Saint-André (Isère).

Jongkind in Overschie

Johan Barthold Jongkind werkte een groot aantal jaren in Frankrijk. Na 1869 zou hij Nederland nooit meer bezoeken, maar hij bleef tot zijn overlijden in 1891 regelmatig Hollandse landschappen schilderen. Hij gebruikte hiervoor schetsen, die hij tijdens zijn reizen en in zijn Nederlandse jaren maakte. Overschie bij maneschijn schilderde hij in 1871 in Parijs.
Jongkind in Overschie

Namiddagschemering van Jongkind

Johan Barthold Jongkind kreeg op de Tekenacademie in Den Haag les van Andreas Schelfhout. Zijn leermeester prees Jongkind aan bij de Franse kunstschilder Eugène Isabey toen die in 1845 naar Den Haag kwam.
Namiddagschemering van Jongkind

Jongkind in Parijs

Johan Barthold Jongkind ging naar Parijs om er te studeren bij Eugène Isabey. Dit kon dankzij een beurs van koning Willem II en de aanbeveling van Andreas Schelfhout. Eugène Isabey bleef Jongkind ook helpen toen hij al was doorgebroken op de Salon van Parijs.
Johan Barthold Jongkind in Parijs

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaarde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunstenaars

Kunstenaars A/Z
Kunstwerken

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis