René Magritte (1898-1967)

Belgische kunstenaar

René Magritte was een bekende Belgische surrealistische kunstschilder. Hij kreeg deze bekendheid echter pas aan het einde van zijn leven. Door te spelen met perspectief en ruimte creëerde Magritte een onwerkelijke wereld die op het eerste gezicht toch reëel lijkt. Magritte schilderde ongeveer 1.100 werken met onverwachte en briljante vondsten. In Brussel zijn twee musea gevestigd over deze kunstenaar.

Jeugd

René François Ghislain Magritte werd op 21 november 1898 geboren in Lessen, een stad in de Belgische provincie Henegouwen. René groeide op in een druk gezin met drie zoons. Zijn vader was een zakenman en een ontrouwe echtgenoot. De moeder van René deed verschillende mislukte zelfmoordpogingen. In 1912, René was dertien jaar oud, werd zijn moeder dood uit de rivier de Samber gehaald. Haar nachtpon was om haar hoofd gewikkeld. Dit beeld zou later in talrijke schilderijen van Magritte terugkeren. Volgens biograaf Alex Danchev was René een wrede jongen. Hij liet een ezel verhongeren in een schuurtje achter hun huis in Châtelet en kwelde honden en katten.

Opleiding

Magritte studeerde van 1916 tot 1921 aan de academie in Brussel. Hij kreeg er les van Gisbert Combaz, Emile Vandamme-Sylva en Constant Montald. In 1922 trad hij in het huwelijk met Georgette Berger. Het huwelijk zou kinderloos blijven. Magritte schilderde aan het begin van zijn loopbaan in een impressionistische stijl. Daarnaast werkte hij als ontwerper in een behangfabriek ontwierp hij affiches in een realistische stijl.

Giorgio de Chirico

Onder invloed van het kubisme en het futurisme maakte René Magritte rond 1919 enkele schilderijen, maar al snel zag hij in dat de abstracte schilderkunst hem niets te bieden had. In 1924 maakte hij kennis met het werk van Giorgio de Chirico en ging hij realistisch werken schilderen van vreemde voorstellingen. Magritte noemde De Chirico zijn enige meester. De ontdekking van het werk van Giorgio de Chirico bleek allesbepalend voor Magritte. Hij veranderde van stijl en aanpak. Binnen was tegelijkertijd ook buiten en door te spelen met perspectief en ruimte creëerde René Magritte een onwerkelijke wereld die op het eerste gezicht toch zo reëel lijkt.

Ceci n'est pas une pipe

Bovendien speelde René Magritte met taal, zowel in de titels van de schilderijen als de teksten, die hij soms in zijn werk aanbracht. Een goed voorbeeld hiervan is de tekst 'Ceci n'est pas une pipe' (dit is geen pijp) onder een realistisch geschilderde voorstelling van een pijp uit 1929. René Magritte wilde hiermee zeggen dat deze afbeelding geen pijp is, maar een schilderij, waarop een pijp is afgebeeld. Kunst is slechts verbeelding en verbeelding was de kracht van René Magritte.

Parijs

In 1929 verhuisden Magritte met zijn echtgenote naar een voorstadje van Parijs. De kunstenaar had een hekel aan ateliers. Hij werkte daarom in een hoekje van de woonkamer. In Parijs schilderde hij elke week meerdere schilderijen. Hij kreeg daarvoor maandelijks een bescheiden salaris van zijn galeriehouder. Magritte ontmoette in Parijs André Breton, Max Ernst en Marcel Duchamp. Ook logeerde hij met Georgette in Spanje bij Salvador Dali. Hij zou een moeizame band met André Breton houden. Na een ruzie op een bijeenkomst van de surrealisten met Breton, die eiste dat Georgette haar halsketting met rooms kruisje afdeed, verhuisden René en Georgette in 1930 terug naar Brussel.

Vrienden

Vanaf het midden van de jaren twintig koos René Magritte voor een aantal beeldelementen, die steeds weer terugkeren in zijn schilderijen, waaronder de man met de bolhoed. De ideeën en titels kwamen veelal uit zijn vriendenkring. Magritte ontmoette zijn vrienden Camille Goemans, Edouard Mesens, Paul Nougé en Louis Scutenaire met grote regelmaat. Hoewel René Magritte in deze periode wel bekendheid genoot, maar niet van zijn kunst kon leven, begon hij samen met zijn broer een ontwerpstudio onder de naam Studio Dongo. Deze studio ontwierp onder meer affiches en advertenties.

Vervalsingen

Magritte verdiende slecht en maakte een groot aantal vervalsingen, schreef biograaf Alex Danchev. Hij schilderde onder meer werken van Gustave Courbet, Meindert Hobbema, Titiaan, maar ook werk van tijdgenoten als Giorgio de Chirico, Pablo Picasso en Georges Braque. Een groot deel van de vervalsingen werd verkocht door zijn vriend Marcel Mariën. Aan het begin van de jaren vijftig werden ook biljetten van 100 franc gedrukt en in oploop gebracht. Het geld werd gedrukt door René en Paul Magritte. De biljetten werden door Marcel Mariën gewisseld voor echt geld in Vlaamse toeristensteden. De kunstenaar heeft zijn rol in deze zwendel altijd ontkend.

Doorbraak

Tussen 1940 en 1946 schilderde Magritte enige jaren in een impressionistische stijl. Dit deed hij op aanraden van zijn handelaar, die dacht daardoor meer te verkopen. Deze periode in het werk van Magritte wordt nu de Renoir-periode genoemd. Financieel ging het eigenlijk pas na de doorbraak in de Verenigde Staten van Amerika in de jaren vijftig goed met Magritte. Zijn werk is daarom goed vertegenwoordigd in Amerikaanse collecties. Het Museum of Modern Art en het Guggenheim Museum in New York, het Dallas Museum of Art en het Minneapolis Institute of Art bezitten schilderijen van René Magritte.

Overlijden

René Magritte overleed op 15 augustus 1967 in Schaarbeek, een gemeente in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. In 2009 werd zijn graf op het gemeentelijke kerkhof van Schaarbeek erkend als beschermd monument. Het Musée Magritte Museum (MMM) aan het Koningsplein in Brussel bezit meer dan tweehonderd werken van Magritte. Een ander museum over deze kunstenaar is te vinden in het Brusselse stadsdeel Jette. Dit René Magritte Museum is gevestigd in het huis waar René Magritte en zijn vrouw Georgette van 1930 tot 1954 woonden. Het interieur is zoveel mogelijk gereconstrueerd.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaarde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunstenaars

Kunstenaars A/Z
Kunstwerken

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.