Paul Klee (1879-1940)

Duitse kunstenaar

De Duitse kunstenaar Paul Klee wordt nu beschouwd als een modernist, maar in zijn tijd verkocht zijn werk slecht. Klee liet zich beïnvloeden door primitieve kunst, kindertekeningen en tekeningen van geestelijk gestoorden.

Opleiding

Paul Klee werd op 19 december 1879 geboren in Münchenbuchsee. Paul was de tweede zoon van Hans en Ida Klee-Frick. In 1880 verhuisde de familie Klee naar het Zwitserse Bern. Paul Klee bezocht de middelbare school in Bern en studeerde daarna aan de tekenschool van Heinrich Knirr en kunstacademie in München.

Italië

In 1901 reisde Paul Klee met de beeldhouwer Hermann Haller naar Italië. Klee bezocht de steden Rome, Napels en Florence. De vroegchristelijke en byzantijnse kunst maakten grote indruk op hem. Vijf jaar later trad hij in het huwelijk met de pianiste Lily Stumpf. Het echtpaar vestigde zich in München.

Invloed primitieve kunst

In 1911 ontmoette hij August Macke, Wassily Kandinsky en Franz Marc. Paul Klee liet zich beïnvloeden door primitieve kunst, door kindertekeningen en tekeningen van geestelijk gestoorden.

Blaue Reiter

Op de tweede tentoonstelling van de kunstenaarsgroep Der Blaue Reiter was Paul Klee vertegenwoordigd met zeventien schilderijen. Deze tentoonstelling vond plaats in de boekhandel van Hans Golz in München. Tijdens een reis van veertien dagen door Tunesië in 1914 met de kunstschilders August Macke en Louis Moilliet kwam er een doorbraak in het kleurgebruik van Paul Klee.

Bauhaus

Vanaf 1921 gaf Paul Klee les aan het Bauhaus in Weimar. Paul Klee vond dat de leerlingen van Bauhaus moesten leren om even creatief en gevarieerd te worden als de natuur. "Volg de wegen van natuurlijke creatie, het worden, het functioneren van vormen", hield hij zijn leerlingen voor. "Dit is de beste school. Dan, misschien vanuit de natuur, bereik je je eigen vormen, en op een dag word je misschien zelfs zelf de natuur en begin je te creëren."

Blaue Vier

Op initiatief van Galka Scheyer ontstond in 1924 de kunstenaarsgroep Blaue Vier, die naast Paul Klee bestond uit de kunstenaars Wassily Kandinsky, Lyonel Feininger en Alexej von Jawlensky. Het viertal exposeerde vooral in de Verenigde Staten van Amerika. Paul Klee ging steeds kleurrijker schilderen, en maakte ook een stap in de richting van het abstracte.

Düsseldorf

In zijn laatste jaar bij Bauhaus werd het Paul Klee duidelijk dat hij de dubbele belasting van lesgeven en eigen kunstenaarschap niet lager wilde dragen. Toen de academie van Düsseldorf hem een functie met een geringe onderwijsbelasting aanbood, verbrak Paul Klee het contract met Bauhaus. Paul Klee ging in 1930 les geven aan de kunstacademie in Düsseldorf.

Zelfportret

Ontaarde kunst

Nadat Adolf Hitler in 1933 aan de macht kwam werd zijn kunst als ontaard beschouwd. De nazi's doorzochten zijn appartement in Dessau en Klee werd ontslagen aan de academie. Omdat Klee niet meer in Duitsland kon werken, vestigde hij zich in Bern. In 1937 vond een expositie plaats in München, waarin de nazi's lieten zien wat zij als ontaarde kunst beschouwden. Op deze tentoonstelling waren ook zeventien schilderijen van Paul Klee te zien. Zijn werk werd vervolgens verwijderd uit de openbare collecties in Duitsland.

Ernstige ziekte

Reeds in 1935 openbaarde zich de ernstige ziekte progressieve sclerodermie. Hieraan overleed Paul Klee op 29 juni 1940 in een ziekenhuis in Muralto. Paul Klee liet meer dan 10.000 kunstwerken na en vele geschriften in de vorm van essays, dagboeken en brieven.

Paul Klee Centrum

Op 30 juni 2005 opende het Paul Klee Centrum in Bern haar deuren. De verzameling van het Paul Klee Centrum in Bern bestaat uit ongeveer veertig procent van de olieverf schilderijen van de kunstenaar.

Modernist Paul Klee

Paul Klee beschouwde Pablo Picasso als de grootste moderne kunstenaar. In 1937 was Paul Klee ernstig ziek. Picasso bezocht hem in Bern. Klee kreeg ook bezoek van Georges Braque. Picasso en Braque vereerden Paul Klee en wilden zijn werk nog eens goed bestuderen.
Modernist Paul Klee

Bauhaus 1919-1933

Het beroemde Duitse opleidingsinstituut voor kunst en kunstnijverheid Bauhaus in Weimar en later Dessau bestond slechts veertien jaar, maar werd een begrip. De kunstenaars en architecten die les gaven aan het Bauhaus, zoals Lyonel Feininger, Paul Klee, Oskar Schlemmer, Walter Gropius, Marcel Breuer en Ludwig Mies van der Rohe zorgden ook na de sluiting van het instituut voor een verdere verspreiding van de ideeën van Bauhaus.
Bauhaus 1919-1933

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaarde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunstenaars

Kunstenaars A/Z
Kunstwerken

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.