Pieter Saenredam (1597-1665)

Nederlandse kunstenaar

De Nederlandse kunstschilder, tekenaar en prentmaker Pieter Saenredam was een belangrijke kunstenaar uit de zeventiende eeuw. Hij is vooral bekend geworden door zijn kerkinterieurs. Hij was een van de eerste kunstenaars die het onderwerp kerkinterieur zo vaak koos. Daarnaast vervaardigde Pieter Saenredam fraaie stadsgezichten.

Opleiding

Pieter Jansz. Saenredam werd op 9 juni 1597 in Assendelft geboren. De vader van de kunstenaar was een talentvol tekenaar en graveur. Tot zijn elfde woonde hij in de Kerkbuurt in Assendelft. In 1608, na de dood van zijn vader, verhuisde Saenredam met zijn moeder naar Haarlem. Saenredam ging op vijftienjarige leeftijd in de leer bij de Haarlemse kunstschilder Frans Pietersz. De Grebber. In 1623 werd de kunstenaar ingeschreven als meester in het register van het Haarlemse Sint-Lucasgilde.

Perspectiefschilderijen

Rond 1628 specialiseerde Saenredam zich in perspectiefschilderijen. Saenredam schilderde voornamelijk kerkinterieurs. Zij worden gekenmerkt door een sobere, lineaire constructie. De schilderijen doen ook vandaag de dag nog modern aan. Saenredam wordt beschouwd als een van de aantrekkelijkste schilders van de zeventiende eeuw. Er zijn ongeveer vijftig schilderijen van hem bekend. Zijn 'Interieur van de Sint-Odulphuskerk in Assendelft' uit 1649 is een mooi voorbeeld van een perspectiefschilderij. Dit kunstwerk heeft ook een persoonlijk tintje. Saenredam schilderde op de voorgrond de grafsteen van zijn vader. De graveur Jan Saenredam was in 1607 overleden. Pieter was pas negen jaar toen hij zijn vader verloor.

Kerkinterieurs

Pieter Saenredam reisde ook naar andere steden en verbleef er soms langdurig om kerkinterieurs in schetsen te documenteren. Soms liet hij zich zelfs door een landmeter adviseren, zodat hij de ruimte zo exact mogelijk kon weergeven, maar indien nodig manipuleerde hij de gegevens ook. Soms plakte hij de gegevens van twee waarnemingen aan elkaar of trok hij de schets uit in de breedte. Het belangrijkste doel van Saenredam was om de kijker een optimale beleving van de ruimte te bieden. De kunstenaar maakte ook enkele Italiaanse werken. Zelf heeft hij Italië nooit bezocht. Saenredam gebruikte hiervoor tekeningen uit het schetsboek van Maarten van Heemskerck. Zo ontstond in 1629 een schilderij van de Santa Maria della Febbre naast de in aanbouw zijnde Sint-Pieterskerk in Rome. Dit schilderij bevindt zich tegenwoordig in de National Gallery of Art in Washington DC.

Belangrijke kunstenaar

De kunstenaar bezat een grote en brede bibliotheek, waarbij het zwaartepunt op geschiedenis en topografie lag. Pieter Saenredam werd op 31 mei 1665 in zijn woonplaats Haarlem begraven. Zijn werk is onder meer te zien in het Frans Hals Museum in Haarlem, het Rijksmuseum Amsterdam, het Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam, Museum Catharijneconvent in Utrecht en de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België in Brussel.

Saenredam en het oude stadhuis

Pieter Saenredam schilderde het Oude Stadhuis van Amsterdam toen het al was verdwenen. Het gebouw brandde op 7 juli 1652 af. De kunstenaar schilderde zijn werk in 1657. Hij moet aan de hand van oude schetsen, zijn herinnering en afbeeldingen van andere kunstenaars gewerkt hebben.
Pieter Saenredam en het oude stadhuis

Nieuwe Kerk door Saenredam

De in Assendelft geboren kunstenaar Pieter Saenredam is vooral bekend geworden door zijn stadsgezichten en kerkinterieurs. Hij was de eerste kunstenaar die het kerkinterieur als onderwerp koos. Zijn schilderij van de Nieuwe Kerk in Haarlem is daar een mooi voorbeeld van.
Nieuwe Kerk door Saenredam

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaarde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunstenaars

Kunstenaars A/Z
Kunstwerken

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis