William Turner (1775-1851)

Britse kunstenaar

De Britse kunstenaar J.M.W. Turner werd beroemd als schilder van licht en sfeer in een tijd, dat een academische benadering nog populair was. Hij was een voorloper, een wegbereider. Turner was één van de belangrijkste kunstenaars van de Engelse romantische school. Aanvankelijk was Turner werkzaam als topografisch tekenaar en bezocht hij de Koninklijke Academie. Op zijn reizen door Engeland schetste Turner stadjes, gebouwen en landschappen.
De belangrijkste thema's van William Turner waren landschappen, zeegezichten en Bijbelse en geschiedkundige voorstellingen.

Turners persoonlijkheid

Het persoonlijke leven van Turner was bijzonder. William werd op 23 april 1775 geboren in Covent Garden in Londen. De vader van Turner was een eenvoudige middenstander, die de eerste schilderijen van zijn zoon verkocht in zijn winkel. Turners moeder overleed op jonge leeftijd. Hierdoor waren vader en zoon nog meer op elkaar aangewezen. Turner behield zijn hele leven een goede band met zijn vader. Zijn karakter zat vol tegenstellingen: hij kon ruw en onbeheerst zijn, maar ook genereus en medelevend. Turner had verder niet veel langdurende relaties. Wel kreeg hij twee buitenechtelijke kinderen en had hij een aantal liefdes, die zich echter nooit in het openbaar aan zijn zijde vertoonden. Ook zijn handelsgeest was bijzonder. Al vroeg in zijn loopbaan opende hij zijn eigen galerie, waar hij zijn schilderijen rechtstreeks aan de liefhebbers verkocht. Regelmatig vroeg hij exorbitante prijzen voor zijn kunstwerken.

Invloeden

Claude Lorrain en de Nederlandse kunstenaars van de Gouden Eeuw waren de belangrijkste inspiratiebronnen voor William Turner. Na een reis naar Venetië in 1819 zwoer hij de realistische weergave af. Kleur, licht en atmosfeer brachten hem tot een stijl, die doet denken aan het werk van de impressionisten. In feite was hij een voorloper van deze kunstbeweging. William Turner werd vooral beroemd als schilder van licht en sfeer in een tijd dat een academische benadering nog populair was. Mede hierdoor is Turner een van de belangrijkste kunstenaars geworden.

Turners reizen

Turner reisde veel. In zestig jaar legde hij vele duizenden kilometers af om in Engeland en Europa indrukken op te doen voor zijn schilderijen. Hij had een voorkeur voor de kust, de zee en slecht weer. Tijdens een treinreis stak Turner urenlang zijn hoofd buiten het raam om te kunnen genieten van een striemende regenbui en het lichten van het onweer. Hij deed uitgebreid verslag van zijn reizen in zijn schetsboeken. Vaak zijn de indrukken van het landschap slechts summier maar zeer levendig weergegeven. Je ziet dat deze kunstenaar zijn tijd ver vooruit was. Turner had een groot talent en ging daarnaast het experiment niet uit de weg. In zijn schilderijen is hier slechts een glimp van te zien. Pas als je de afbeeldingen uit zijn schetsboeken bekijkt, zie je hoe experimenteel Turner op zoek was naar nieuwe manieren om oude verhalen te verbeelden.

Fighting Temeraire

Deze zoektocht naar nieuwe mogelijkheden van expressie zien we ook in zijn sublieme en dramatische zeestukken. Turner maakte rond 1840 zijn eerste landschap waarop de zee het decor was. Tot in de jaren voor zijn dood bleef dit thema belangrijk in zijn werk. In tegenstelling tot andere kunstenaars van zijn tijd ging het Turner vooral om de dramatiek. Bovendien moest het schilderij een verhaal vertellen. Vaak gebruikte hij hiervoor actuele onderwerpen, zoals een schip dat richting sloop werd gesleept. Het schilderij 'The Fighting Temeraire' is het grootste en een van de populairste schilderijen van William Turner. Het schilderij toont een prachtig lijnschip dat wordt voortgetrokken door een zwarte stoomsleepboot om te worden gesloopt. Door de symboliek met zonsondergang lijkt het schilderij 'The Fighting Temeraire' een klaagzang voor een verloren cultuur.

Titels

Turner koos altijd bijzondere titels: titels, die als een verrijking van het kunstwerk kunnen worden beschouwd. Hij hield van de dichtkunst en gebruikte soms veel woorden. Deze titels waren soms zo lang, dat sprake was van een soort gedicht.

Nalatenschap

William Turner overleed op 19 december 1851 in Londen. De kunstenaar liet meer dan 300 olieverfschilderijen, duizenden aquarellen en tekeningen en een groot fortuin na. Zijn schilderijen vervielen aan de Britse overheid. Turner had gewild dat zijn werk in een speciale galerie zou worden getoond. Twintig jaar na zijn dood werden de schilderijen overgedragen aan het British Museum. Tegenwoordig bevindt zijn nalatenschap zich in de Tate Gallery in Londen.

Turner: meester in waterverf

William Turner was een meester in olieverf, maar hij beschikte ook over een onnavolgbare techniek om zijn romantische landschappen te scheppen met waterverf. Deze waterverfschetsen ontstonden meestal tijdens zijn reizen door Engeland en het Europese continent.
Turner: meester in waterverf

Turner en de ondergang van Minotaur

De HMS Minotaur verging op 22 december 1810, onderweg van Göteborg naar Groot-Brittannië tijdens een zware storm bij Texel. Het was de grootste scheepsramp voor de Nederlandse kust met een enkel schip. Toen het nieuws over de ramp in Engeland bekend werd, barstte een stroom van kritiek los op de Nederlandse regering, die zou hebben nagelaten om een reddingspoging te organiseren.
Turner en de ondergang van Minotaur

Turner: een leven

De Britse kunstenaar J.M.W. Turner werd beroemd als schilder van licht en sfeer in een tijd dat een academische benadering nog populair was. Mede hierdoor is Turner een van de belangrijkste kunstenaars geworden. Hij was een voorloper, een wegbereider.
William Turner: een leven

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaarde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars. William Turner is opgenomen in Kunstbegrip: Columns over kunst en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunstenaars

Kunstenaars A/Z
Kunstwerken

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.