Andy Warhol (1928-1987)

Amerikaanse kunstschilder, graficus, fotograaf en filmer

Hoewel Andy Warhol de popart niet heeft uitgevonden en zelfs geen voorloper was van deze invloedrijke kunststroming, werd hij toch de belangrijkste kunstenaar van de popart. De Amerikaanse kunstschilder, graficus, fotograaf en filmer Andy Warhol (eigenlijk Andrej Warhola) (1928-1987) was een veelzijdige popart kunstenaar. Hij was de zoon van Tsjechoslowaakse emigranten.

Reclametekenaar

Andy Warhol werd op 6 augustus 1928 geboren in Pittsburgh. Hij begon zijn carrière als reclametekenaar. In de jaren vijftig groeide Andy Warhol binnen enkele jaren uit tot een bekende naam voor artdirectors. Zijn eerste echte grote succes was een paginavullende tekening van een matroos, die op zijn knieën zit en heroïne in zijn arm spuit. De tekening werd in september 1951 afgedrukt in de New York Times als advertentie voor een radioprogramma. Met grote regelmaat tekende hij schoenen. De herhaling en de geringe variatie beviel hem en zou later een belangrijk kenmerk worden van zijn oeuvre.

Kunstenaar

Zijn eerste tentoonstelling kreeg Andy Warhol in 1952, toen hij via een vriend kennismaakte met Alexandre Iolas, de eigenaar van de Hugo Gallery. Op deze expositie toonde Warhol tekeningen, die hij als illustratie had gemaakt bij verhalen van Truman Capote.
Aan het begin van de zestiger jaren begon zijn loopbaan als kunstenaar. Onder invloed van de 'ready-mades' van Marcel Duchamp introduceerde Warhol alledaagse consumentenproducten in zijn kunstwerken. Hiervoor gebruikte hij bijvoorbeeld de bekende soepblikken van Campbell, het merkbeeld van Coca-Cola of het Amerikaanse dollarbiljet. Warhol gebruikte veel ideeën van de mensen die hem omringden. Hij had geen enkele behoefte om zijn eigen zielenroerselen op het doek te zetten en vond het geen probleem om anderen te vragen wat hij moest schilderen. Zijn vriend Henri Goldzahler bracht hem op het idee voor zijn 'Death and Disaster'-serie. Ivan Karp adviseerde hem om zelfportretten te schilderen, zodat hij zelf een icoon van zijn tijd zou worden. Muriel Latow bedacht de door Warhol geschilderde dollarbiljetten.

Popart

Met behulp van de zeefdruktechniek ontstonden grote series werken waarbij de onderwerpkeuze bestond uit sterren, zoals Marilyn Monroe en Elvis Presley of controversiële thema's (ongelukken, electrische stoel).
Andy Warhol gebruikte veelal bestaande foto's, die hij al manipulerend dikwijls talloze keren op het doek vermenigvuldigde. Zijn tentoonstelling in New York in 1962 sloeg in als een bom. Warhol kon zich nu iets meer veroorloven en richtte aan de East 47th Street, vlak bij het fameuze Chrysler Building, zijn nieuwe studio The Factory in.

Factory

In de jaren die volgden omringde Warhol zich met een schare van medewerkers en bewonderaars. De groep kwam steeds bijeen in zijn studio The Factory. In deze werkruimten ontstonden de underground films en vonden de happenings en multimedia-voorstellingen plaats.
De deur van de Factory stond altijd open en de studio werd een verzamelplaats voor kunstenaars en amfetaminegebruikers. Terwijl iedereen in- en uitliep werkten Warhol met zijn assistenten aan de grote reeksen schilderijen met regelmatig terugkerende thema's. Achteraf was de zomer van 1966 het absolute hoogtepunt van de carrière van Andy Warhol: hij was beroemd en kwam met frisse ideeën.

Films

Bij het maken van films werd Andy Warhol gestimuleerd door Jonas Mekas, die op Park Avenue South undergroundfilms vertoonde. Hij draaide zowel Warhols 'Tarzan and Jane', 'Kiss' en 'Blow job'. De zes uur durende film 'Sleep', met een slapende John Giorno, was een typische film van Warhol, waarin lang hetzelfde te zien was. In 'Blow job' zien we het gezicht van een man die buiten beeld wordt afgezogen en na afloop een sigaret opsteekt.

Schietincident

In juli 1968, de Factory was inmiddels verhuisd naar 33 Union Square West, werd Andy Warhol neergeschoten door de radicale en als enigszins maffe feministe bekendstaande Valerie Solanis. Het duurde bijna een half uur voor de ambulance arriveerde om de in levensgevaar verkerende kunstenaar naar het ziekenhuis te transporteren. Velen zien deze gebeurtenis als het keerpunt in de carrière van Warhol. Hij werd bang voor indringers en nadat Warhol terugkeerde naar de Factory werd het opendeurbeleid beëindigd. Warhol werd zakelijker en veranderde later de naam van de studio toepasselijk in de Office.

Interview

In de zeventiger jaren maakte Andy Warhol vooral portretten in opdracht en begon hij zijn tijdschrift 'Interview'. Zijn belangrijkste assistenten werden cineast Paul Morrissey en zakenman Fred Hughes. Warhol nam alle gesprekken in zijn nabijheid op en deze opnamen dienden als basisstof voor de teksten in zijn tijdschrift. Vaak werden beroemdheden met een interview in het tijdschrift gepaaid om een portret te bestellen. Na de zeventiger jaren vervaardigde Andy Warhol lange series op een bepaald thema, zoals 'Empire' en 'Camouflages'.

Overlijden

Op 22 februari 1987 overleed de kunstenaar plotseling op 58-jarige leeftijd na een galblaasoperatie in New York.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaarde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars. Andy Warhol is opgenomen in Kunstbegrip: Columns over kunst en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunstenaars

Kunstenaars A/Z
Kunstwerken

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.