Aardappeleters van Vincent van Gogh

Armoede in Nuenen

De aardappel werd in de negentiende eeuw het belangrijkste ingrediënt in de Hollandse keuken. De aardappel werd steeds meer gegeten. Aan het einde van deze eeuw verdrong het tarwe als belangrijkste voedselbron. De aardappel werd voor armen door misoogsten en oplopende graanprijzen steeds meer een alternatief voor brood, pap en pannenkoeken. Vincent van Gogh schilderde zijn aardappeleters in april 1885 te Nuenen.

Aardappeleters

Vincent van Gogh was niet de eerste Nederlandse kunstenaar die het eten van aardappels tot thema verhief. Eerder schilderde Jozef Israëls, één van de oudere schilders van de Haagse School, figuurstukken met vissers en boeren. Ook Israëls had een voorkeur voor het schilderen van armoedige mensen en schilderde de aardappeleters meerdere keren. Vincent heeft de schilderijen van Jozef Israëls zeker gekend. De Haagse schilder had in 1860 de exclusieve reproductierechten van zijn werk in handen gegeven van Goupil, de kunsthandel waar Vincent en zijn broer Theo destijds werkten.

Nuenen

Vincent van Gogh schilderde 'De aardappeleters' in 1885 in Nuenen, waar zijn ouders vanaf 1882 woonden. Dominee Theodorus van Gogh (1822-1885), de vader van Vincent, was ook districtsbestuurder van de Maatschappij van Welstand. Hij maakte voor deze vereniging lange tochten naar de afgelegen boerderijen in de omgeving van Nuenen. Hij overleed op 26 maart 1885 toen hij terugkwam van een werkbezoek. De dominee werd begraven op de oude begraafplaats aan de Tomakker in Nuenen.

Realistisch

Vincent van Gogh wilde van zijn aardappeleters een realistisch boerenschilderij maken. De werkelijkheid mocht niet geïdealiseerd worden. Hij wilde benadrukken dat deze boeren de aarden zelf omgespit hadden en "dat zij hun eten zo eerlijk verdiend hebben." Hij schreef dit aan zijn broer Theo. De kleur van de gezichten moest lijken op die van een goed stoffige ongeschilde aardappel.

Versies

'De aardappeleters' is een somber en expressief werk, dat nu tot één van zijn bekendste schilderijen wordt gerekend. Het schilderij ontstond in de maanden na het overlijden van zijn vader. Het schilderij 'De aardappeleters' hangt in het Van Gogh Museum in Amsterdam. Vincent van Gogh heeft verschillende voorstudies voor dit werk gemaakt. Hij vervaardigde op 16 april 1885 bovendien een litho bij Drukkerij Gestel & Zn. in Eindhoven. Vincent stuurde een aantal litho's naar zijn broer Theo die kunsthandelaar in Parijs was. Of er veel litho's zijn verkocht is niet bekend. Het Kröller-Müller Museum in Otterlo bezit een voorstudie in olieverf van 'De aardappeleters'.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaarde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunst

Opinie over Kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis