Claude Monet in Zaandam

Rivierlandschappen

De Franse impressionist Claude Manet schilderde graag aan het water. Ook als hij in het buitenland verbleef, maakte hij rivierlandschappen. In Londen schilderde hij Waterloo Bridge in de nevel en de parlementsgebouwen aan de Theems. In 1871 verbleef Claude Monet ook enkele maanden in Nederland.

Zaandam

Hij schilderde bij Zaandam een aantal landschappen waarop het licht en het water een belangrijke rol spelen. Thuis bezat Claude Monet over een eigen boot die hij als drijvend atelier had ingericht. "Monet schijnt ook in Zaandam op een boot geschilderd te hebben," schreef Birgit Zeidler in haar biografie over deze impressionist. Deze kleine studie van Zeidler verscheen in 2005 ook in een Nederlandse vertaling: Claude Monet: Leven en werk (ISBN 3-8331-1561-0). U leest de tekst in twee uurtjes, maar de keuze van de afbeeldingen is hier en daar verrassend. De Zaanse periode van Claude Monet is met drie schilderijen vertegenwoordigd.

Hollandse landschappen

Aan het einde van de negentiende eeuw werkten veel buitenlandse kunstenaars korte of langere tijd in Nederland. Zij waren vooral geïnteresseerd in de polderlandschappen en de pittoreske vissersplaatsen. Volendam en Zaandam waren populaire bestemmingen. Kunsthistoricus Hans Kraan bestudeerde deze trek naar Holland en in het voorjaar van 2002 presenteerde het Kunstmuseum in Den Haag de tentoonstelling 'Dromen van Holland' op basis van deze studie. "Nederland was nog niet erg geïndustrialiseerd en voor veel reizende kunstenaars was ons land een droombestemming. In het laatste kwart van de negentiende eeuw was er zelfs sprake van een 'Holland-mode' in Duitsland en een 'Holland-mania' in de Verenigde Staten van Amerika. Toeristen ontdekten de folkloristische aantrekkingskracht van Marken en Volendam, dat de buitenlandse schilders de bonte huizen en de rijke klederdrachten in beeld hadden gebracht." De Engelse, Franse en Duitse kunstenaars ontdekten ook de kwaliteiten van de oude meesters in de Nederlandse musea.

Inspiratie

In Londen bestudeerde Claude Monet met Camille Pissarro de werken van William Turner en John Constable. Hoewel Monet de Engelse schilder Turner vanwege zijn "overdreven romantische fantasie" onsympathiek vond, nam hij toch zijn idee van 'kleurruimte' in zijn latere werk over, meent Zeidler. "Hij plaatste daarbij heldere kleuren naast elkaar, die hij, in tegenstelling tot Turner, niet mengde."
Claude Monet hoorde in Londen over Zaandam. Hij had geen interesse voor de oude Nederlandse meesters en bracht zijn tijd vooral in Zaandam door. "Hier zijn zoveel motieven om een heel leven te kunnen schilderen," schreef hij aan zijn vriend Camille Pisarro. Monet schilderde twintig landschappen tijdens zijn vijf maanden durende verblijf in Zaandam. Birgit Zeidler over het schilderij 'Windmolen bij Zaandam': "De bijzondere perspectief en het lage standpunt benadrukken de betekenis van water als dominant element in het landschap. [...] Net als Constable was Monet ondubbelzinnig in het spel der natuurkrachten en geïnteresseerd in de momentopname." Dit effect is te zien in de meeste schilderijen die Monet in Nederland maakte.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaarde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunst

Opinie over Kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis