Diego Velazquez en de hofdames

Invloedrijk groepsportret

Diego Velazquez schilderde in 1656 een schilderij aan het Spaanse hof met Margaretha, Theresia de oudste dochter van de Spaanse koning Filips IV en diens echtgenote Maria Anna van Oostenrijk. De kunstenaar was geen vreemde voor de koninklijke familie. Zijn schoonvader introduceerde hem omstreeks 1622 aan het Spaanse hof en daar kreeg hij al snel meer aanzien. Velazquez werd in 1627 bevorderd tot kamerbewaarder en werd in 1652 benoemd tot hofmaarschalk. In deze laatste functie was hij belast met de verantwoordelijkheid over de koninklijke kunstaankopen.

Margaretha Theresia

De vijfjarige Margaretha Theresia van Spanje staat centraal vooraan in de voorstelling. Zij wordt vermaakt door twee dwergen en bemoederd door twee hofdames. Het is een ingewikkelde compositie. Achter dit gezelschap zien we nog haar chaperonne met nonnenkap die praat met een mannelijke hoveling. In een spiegel zijn Filips IV en Maria Anne te zien. Op de achtergrond kijkt een paleismedewerker naar het tafereel in de kamer en aan de linkerkant van het schilderij staat Diego Velazquez achter zijn schildersezel.
Margaretha Theresia was de lieveling van haar vader. Zij zou in 1666 in Wenen in het huwelijk treden met haar oom, keizer Leopold I. Het huwelijk zou niet lang duren. Margaretha Theresia overleed op 21-jarige leeftijd in het kraambed.

Napolitaanse school

Diego Velazquez werd op 6 juni 1599 in Sevilla geboren. Hij overleed op 6 augustus 1657 in Madrid. 'De hofdames', of 'Las Meninas' zoals de Spanjaarden het schilderij noemen, ontstond aan het einde van zijn loopbaan. Diego Velazquez schilderde het werk in 1656. De kunstenaar maakte verschillende reizen naar Italië. Daar ontmoette hij José de Ribera. Deze Spaanse kunstenaar had zich in 1616 in Napels gevestigd, een stad die toen tot het Spaanse Rijk behoorde. Ribera diende in Napels als hofschilder bij de Spaanse onderkoning Pedro Téllez-Girón en groeide daar uit tot de grondlegger van de Napolitaanse school.

Invloed

José de Ribera maakte grote indruk op Diego Velazquez. De invloed van Ribera is vooral goed te zien in 'De hofdames'. Ribera stond bekend door zijn wisselende penseelvoering. Velazquez paste die techniek ook toe. Sommige delen, zoals de gezichten en de handen, zijn zeer gedetailleerd geschilderd, terwijl andere delen van kleding en achtergrond zijn weergegeven met brede verfstreken. Dit werk van Diego Velazquez werd bewonderd door latere kunstenaars. Ik noem er enkele: Francisco Goya, Eduard Manet, John Singer Sargent en Pablo Picasso refereerden in hun werk naar dit schilderij van Diego Velazquez uit het Prado in Madrid.

PS

Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over kunst en belangrijke kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunst

Opinie over Kunst

Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis


Leven in de delta is een reis door de tijd en door Nederland. De teksten en de vele foto's verduidelijken veel. U ziet Nederland door de ogen van een liefhebber van geschiedenis: beleef het verleden van ons land aan de hand van opzienbarende feiten en mooie verhalen.
Leven in de delta

Betrouwbare informatie kost veel tijd en geld, maar dankzij onze populaire producten heeft u op onze website toch gratis toegang.