Tulpenmanie op schilderij van Brueghel

Bollengekte in Holland en Utrecht

De Zuid-Nederlandse kunstenaar Jan Brueghel de Jonge (1601-1678) koos in de jaren veertig voor een actueel onderwerp: de Tulpenmanie die in de Gouden Eeuw in Holland en Utrecht tot krankzinnige toestanden leidde. De prijzen van tulpen bereikten hierbij extreme hoogten. Op het hoogtepunt van de tulpenmanie werd in Haarlem een Semper Augustus voor 6.000 gulden verkocht. Voor deze prijs kon men destijds een fraai huis is een Hollandse stad kopen.

Italiëreis

Jan Brueghel de Jonge woonde en werkte in Antwerpen. Hij genoot zijn opleiding bij zijn vader, de kunstenaar Jan Breughel de Oude. In deze tijd was het gebruik om de opleiding af te ronden met een studiereis naar Italië. Jan Brueghel vertrok in 1622. Hij ging met een groep jonge kunstenaars. Ook Philips, de zoon van Joos de Momper, maakte deel uit van deze groep. Brueghel werd in Milaan beschermd door de schatrijke kardinaal Federigo Borromeo. Zonder diens toestemming bezocht hij Genua en Palermo. Op Malta kreeg hij bericht dat zijn vader was overleden. Jan Brueghel de Jonge reisde via Frankrijk terug naar Antwerpen, waar hij de werkplaats van zijn vader overnam. Jan Brueghel de Jonge werd in 1630 deken van het Sint-Lucasgilde.

Klein paneel

De hoogtijdagen voor de kunst waren voorbij, toen Jan Brueghel de Jonge het atelier van zijn vader voortzette. Hij specialiseerde zich in kleinere werken. Vaak waren dit landschappen met heilige en wereldlijke figuren. Meestal koos hij voor een christelijk of allegorisch verhaal, dat heel precies op een paneel werd geschilderd. Ook het schilderij over de tulpenmanie in Holland heeft bescheiden afmetingen; het paneeltje is 47,5 bij 30 centimeter. Breughel zette de tulpenmanie naar zijn hand. Het is een belerend schilderij.

Voorstelling

Er zijn slechts drie echte mensen in deze voorstelling te zien. De handel in tulpenbollen is in handen van apen. Jan Brueghel had daar een bedoeling mee. In de renaissance stond de aap voor gulzigheid en domheid. Rechts op de voorgrond wordt een aap, die door een verkeerde speculatie al zijn geld verspeeld heeft, voor de rechter gevoerd. Op de voorgrond zien we een aap die over enkele tulpen urineert.

Handel

De handel in kunst lijkt soms op tulpengekte, maar dit schilderij over de tulpenmanie van Jan Brueghel de Jonge werd in deze eeuw verkocht voor een redelijke prijs. Het schilderij hing lange tijd bij een Oostenrijkse familie aan de muur. In 2011 werd het schilderij door een kunstexpert aan Jan Brueghel de Jonge toegeschreven. Het kunstwerk werd vervolgens door een Weens veilinghuis verkocht voor 74.000 euro. Dat was een schappelijke prijs voor een werk over de tulpengekte uit de Gouden Eeuw.

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaarde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunst

Opinie over Kunst

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis