3000 is samen 1

Nog nooit vertoond project

Op de bovenverdieping van de Sandbergvleugel van het Stedelijk Museum in Amsterdam is een nog nooit vertoond project van start gegaan. In totaal 150 leerlingen van Amsterdamse VMBO-scholen schilderen daar vanaf 6 oktober een 120 jaar oud schilderij van George Hendrik Breitner na, en wel tien keer zo groot als het origineel.
Het betreft een portret uit de collectie van het Stedelijk, de Eunuch (ook wel Deurwachter of Afrikaanse Strijder genoemd), waarop een zwarte man te zien is van kruin tot kruis, met half ontbloot bovenlijf en een zwaard voor zijn buik. Het portret zal onder leiding van beeldend kunstenaar en criticus Cornel Bierens steentje voor steentje worden opgebouwd, letterlijk, want het eindresultaat zal een mozaïek zijn bestaande uit bijna 3000 beschilderde tegels van 10 bij 10 cm. George Hendrik Breitner wordt beschouwd als 'componist', Cornel Bierens als dirigent, en de scholieren die het uitvoeren vormen het orkest.

George Hendrik Breitner

George Hendrik Breitner schilderde het 70 bij 41 cm metende portret vermoedelijk in 1883, in Den Haag, waar hij in die jaren overigens regelmatig samenwerkte met Vincent van Gogh. In 1882 schreef Van Gogh in een brief aan zijn broer Theo over Breitner: "Hij tekent heel handig en heel anders weer dan ik, en wij maken dikwijls samen typen in de volksgaarkeuken of de wachtkamer, etc. Hij komt nogal eens bij mij op het atelier en ik bij hem ook."
Voor de Eunuch stond de Ethiopiër Adolf Boutar model. Deze man was vanwege zijn toen in Nederland nog uitzonderlijke huidkleur een gewild model op tekenavonden van de Haagse Kunstenaarsvereniging Pulchri Studio. Verschillende kunstenaars, onder wie Suze Robertson (1855-1922), hebben hem geportretteerd. Er bestaat een foto van Breitners schilderij waarop de schilder zelf schreef: Robinson. Wie bedoelde hij? Robinson Crusoë?

De Eunuch

De Eunuch is een prachtig schilderij, dat ten onrechte weinig is beschreven en onderzocht, en daardoor minder bekendheid heeft gekregen dan het verdient. Dit project is een weliswaar ongebruikelijke, maar daarom niet minder intensieve manier om het schilderij aan een onderzoek te onderwerpen en er aldus meer van te weten te komen. Het werk draagt een aantal actuele culturele spanningsvelden in zich: het spreekt van historie, van huidkleur en van sekse. Die lading sluit aan bij de culturele diversiteit in onze maatschappij, om te beginnen bij de scholieren die aan het project deelnemen.
Het kunstwerk zal uiteindelijk 70 tegels hoog worden (7 m) en 41 tegels breed (4,1 m). De scholieren beschilderen de tegels naar eigen inzicht, wel gebonden aan de kleur maar niet aan het motief. Als puzzelstukken worden hun beschilderde vierkantjes op de grond uitgelegd, waarbij een videocamera aan het plafond het overzicht mogelijk maakt: de monitor geeft het werk in gecomprimeerde vorm weer, waardoor het als van een afstand kan worden bekeken. De bovenzaal in de Sandbergvleugel waar het kunstwerk wordt gemaakt, functioneert als een open atelier, waar bezoekers van het museum live van het werkproces getuige kunnen zijn. In de hal van het Stedelijk is speciaal voor de gelegenheid Breitners schilderij opgehangen.

Tentoonstelling

Stedelijk Museum in Amsterdam
Paulus Potterstraat 13, Amsterdam
Telefoon 020 573 2911
Tot 7 december 2003

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunstenaars

Kunstenaars A/Z
Kunst en Cultuur
Kunst en Cultuur november 2003

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis