Achter het zilveren masker

Technisch onderzoek naar Romeinse ruiterhelmen

Museum Het Valkhof bezit een bijzondere groep Romeinse ruiterhelmen uit de eerste eeuw na Christus. Een kenmerkend onderdeel daarvan zijn de vizieren in de vorm van een gezicht. De ijzeren helmen waren bovendien rijk versierd: de viziermaskers met een dun laagje zilver en de helmen zelf met een geornamenteerde bekleding gemaakt van haar en textiel. Ze hoorden tot de uitrusting van de ruiters in het Romeinse leger, al weten we niet of ze alleen bij plechtigheden of ook tijdens gevechten werden gedragen.

Helmen en maskers

De helmen en maskers zijn met groot technisch vernuft en materiaalbeheersing vervaardigd. Een aantal aspecten van materiaalgebruik en vervaardiging zijn nog onduidelijk. Om deze vragen te beantwoorden is onlangs is een technisch onderzoek gestart naar de vervaardiging van deze opmerkelijke helmen.
De eerste resultaten worden gepresenteerd in een kleine tentoonstelling op de galerij van het museum. Voor het eerst is het gezichtsmasker te zien dat in de zomer van 2006 is gevonden. Het kwam op korte afstand van het museum te voorschijn bij opgravingen op de St. Josephhof, uitgevoerd door het Bureau Archeologie van de gemeente Nijmegen.

Onderzoek

Na bijna twintig eeuwen hebben de helmen veel van hun oorspronkelijke pracht verloren. Het grootste deel van het zilver is er al in de Oudheid van afgehaald, de bekleding van haar en textiel is alleen nog herkenbaar als fijne patronen in de roestlagen op het ijzer. Van sommige helmen zijn niet meer dan fragmenten bewaard.
Onderzocht wordt of de helmen zijn gesmeed en hoe het zilver is aangebracht. Door analyse van het zilver wordt getracht de herkomst van dit materiaal te achterhalen. Met röntgenfoto's worden details van de constructie zichtbaar die tot nu toe in de ijzercorrosie verborgen bleven.
Ook proberen de onderzoekers te achterhalen hoe het zilverblik en de bekleding van haar en textiel op het ijzer waren vastgezet. Museum Het Valkhof voert het onderzoek uit in nauwe samenwerking met de restauratieafdeling van het Rheinische Landesmuseum in Bonn. Diverse specialisten in Duitsland en Nederland zijn erbij betrokken.

Tentoonstelling

Museum Het Valkhof
Kelfkensbos 59 Nijmegen
Van 2 juni t/m 18 november 2007
Telefoon 024 360 88 05

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunstenaars

Kunstenaars A/Z
Kunst en Cultuur
Kunst en Cultuur Juni 2007

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis