Echoes en Cave Woman in Museum Het Domein 2009

Jowan van Barneveld

Met de tentoonstelling Echoes presenteert Museum Het Domein de eerste museumsolo van de Sittardse kunstenaar en muzikant Jowan van Barneveld (Veghel, 1978). Deze kunstenaar werd vooral bekend met zijn duistere schilderijen, die opgebouwd zijn uit verschillende lagen zwarte acrylverf. Ze geven zich slechts langzaam prijs. Geleidelijk zijn op de monochrome doeken figuratieve elementen te ontdekken. Behalve schilderijen van de laatste vier jaar, omvat de tentoonstelling ook een nieuwe installatie, die de kunstenaar speciaal voor deze gelegenheid vervaardigt.

Nulpunt van het schilderen

Jowan van Barneveld bereikt in zijn schilderijen sinds 2005 een soort nulpunt van het schilderen - alsof ieder schilderij zijn laatste is. Zowel de onderwerpkeuze als de verfbehandeling kenmerken zich door een zekere onpersoonlijkheid. De schilder ontleent zijn motieven veelal aan anonieme of anderszins obscure bronnen op het internet. Landschappen en aan popmuziek gerelateerde onderwerpen wisselen elkaar af in zijn werk. Jowan van Barneveld heeft een speciale preoccupatie met zanger Kurt Cobain van de band Nirvana. "Er stond iets op het spel in zijn muziek," zegt Van Barneveld. De omstandigheden waarin Cobain zijn vroegtijdige dood vond, zijn nooit geheel opgehelderd. Voor zijn tentoonstelling in Het Domein bouwt Van Barneveld een reusachtig schaalmodel van de woonkeuken in Cobains huis in Seattle, de plek waar de Nirvana-zanger in 1994 levenloos werd aangetroffen. In enkele schilderijen uit 2006 had Jowan van Barneveld zich al beziggehouden met dit motief. Eén ervan werd al eerder verworven voor de collectie van Het Domein.

Jowan van Barneveld

De laatste jaren gebruikt de kunstenaar ook regelmatig foto's van eigen hand voor zijn schilderijen, hoewel zoveel auteurschap hem al tegen de borst stoot. Voorafgaand aan de optredens van zijn rockband Viberider maakt hij vanuit de coulissen foto's van het podium waar hij optreedt. Alle motieven waarvan hij zich bedient, worden door Jowan van Barneveld in glacerende laagjes zwarte acrylverf uitgevoerd op doek. Persoonlijk handschrift is er uitgebannen.
Het werk van Jowan van Barneveld houdt zich ergens op tussen verschijnen en verdwijnen. De voorstellingen doemen maar moeizaam op uit de verf. Ondanks zijn onderkoelde, anonieme werkwijze lijkt hij vooral geïnteresseerd in de uitdrukkingsmogelijkheden die het medium schilderkunst vandaag de dag biedt. Met zijn broeierige natuurtaferelen, blokhutten waar zelfmoorden werden gepleegd en poppodia die zinderen van de spanning voor het optreden lijkt Jowan van Barneveld op zoek te zijn naar hedendaagse sublieme voorstellingen. Naar plekken waarin we kunnen opgaan of verdwijnen, zoals de kunstenaar zegt, "plaatsen die groter zijn dan wij."

Cave Woman van Roma Pas

Tegelijkertijd met de tentoonstelling over het werk van Jowan van Barneveld is in Sittard een expositie te zien met een installatie van Roma Pas.
Al enige tijd maakt de installatie Daytime Neon van Roma Pas (1973) deel uit van de collectie van Het Domein. Roma Pas vervaardigde video- en foto- objecten tijdens een verblijf in China. Zij richtte haar camera op een fragment van een lichtreclame. De neon functioneert in dit werk niet meer direct als een communicatiemiddel, maar is teruggebracht tot een flitsend en tjirpend object dat aandacht probeert te trekken, in dit geval in concurrentie met daglicht.
Roma Pas ontleedt in haar werk telkens hoe ons leven tegenwoordig wordt bemiddeld door beelden, en hoe bepaalde beelden betekenis krijgen. Roma Pas werd sinds haar studie aan de Gerrit Rietveld Academie bekend met onder meer foto's over de modewereld. Pas concentreerde haar blik niet op wat in de spotlights stond, maar op het publiek en de gebeurtenissen die normaliter buiten beeld blijven. Zo fotografeerde de kunstenares bijvoorbeeld vanachter de fotografen op het perspodium, zodat alleen flarden van de shows te zien waren. Het grootste gedeelte van het beeld bleef zwart door de silhouetten van degenen die voor haar stonden. Pas is gepreoccupeerd met het feit dat je met je manier van kijken zelf kan bepalen wat je ziet.

Muiti-mediale werken

Roma Pas typeerde haar muiti-mediale werken ooit als lyrische, archetypische herinterpretaties van media-signalen. Haar kunstwerken maken onze verhouding tot media fysiek invoelbaar. Tegelijk met een herziene enscenering van Daytime Neon toont Pas in de projectruimte van Het Domein een nieuwe installatie met de overkoepelende titel Cave Woman, die bestaat uit een enorme foto en enkele sculpturen.
De plaats die televisie inneemt in ons dagelijks leven staat centraal in deze installatie. Wij zijn gewend aan de stroom van beelden die ons laat zien wat er elders gebeurt, maar wanneer het toestel uitstaat draait het beeld. Het donkere oppervlak van de TV reflecteert dan alleen nog de nabije dingen. Ook de animistische kant van haar werk komt in deze installatie duidelijk naar voren: een tv-monitor transformeert in dit ensemble tot de kop van een poema-achtig roofdier.

Tentoonstelling

Het Domein
Kapittelstraat 6, Sittard
Van 24 januari t/m 5 april 2009

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunstenaars

Kunstenaars A/Z
Kunst en Cultuur
Kunst en Cultuur maart 2009

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis