Marcel Dzama

A Game of Chess

Marcel Dzama is een veelzijdig kunstenaar, die in een sprookjesachtige verbeeldingswereld op lieflijke wijze de meest gruwelijke onderwerpen aan de orde stelt. Hoewel hij in Noord-Amerika en Europa de laatste jaren veel tentoonstellingen gehad, is deze solotentoonstelling in het GEM, museum voor actuele kunst in Den Haag, het eerste overzicht in Nederland van zijn diorama's, tekeningen, sculpturen en schilderijen. Zijn werken bevinden zich in belangrijke collecties als van het MoMa in New York en Tate Modern in Londen.

Verhalende tekeningen

De in New York werkzame slaapt met een schetsboekje naast zijn bed, zodat hij `s ochtends in het schemergebied tussen slaap en waken, meteen zijn dromen kan noteren. Deze notities zijn het uitgangspunt van de fantastische werken die Marcel Dzama (Canada, 1974) maakt.
Marcel Dzama werd bekend met zijn verhalende tekeningen die bewoond worden door vleermuizen, marcherende beren, spoken, soldaten en bijvoorbeeld half-bomen en half-mensen. Zijn herkenbare palet bestaat vooral uit natuurlijke kleuren: legergroenen, okerroden en een aards bruin dat hij zelf maakt van 'root beer'. Zijn achtergronden zijn leeg, zijn figuren die altijd een zekere nostalgie uitstralen, lijken te zweven in de ruimte.
Dzama verwijst in zijn werk regelmatig naar de natuur, de in het wild levende dieren en de familieboerderij die hij zich herinnert uit zijn kindertijd. Daarnaast maakt hij veelvuldig gebruik van zijn eigen droombeelden waardoor een link naar het surrealisme snel lijkt gelegd. Maar Dzama refereert ook graag en regelmatig aan andere iconen uit de kunstgeschiedenis en literatuur als Marcel Duchamp, Alexander Calder, James Joyce en Dante.

Diorama's

Spectaculair zijn de diorama's: een soort `kijkdozen', waarin scènes uiteen zijn gezet die rechtstreeks uit een absurd griezelige film van David Lynch lijken te komen. Ze zijn enerzijds geïnspireerd op de religieuze altaren die Marcel Dzama tijdens een reis door Mexico ontdekte, anderzijds op de talloze kijkdozen van de door Dzama bewonderde Amerikaanse kunstenaar en verzamelaar Joseph Comell (1903 - 1972). Het folkloristische aspect in het werk van Marcel Dzama wordt geïllustreerd door zijn keuze om zijn diorama's te maken in nauwe samenwerking met Mexicaanse werkplaatsen.
In de diorama's komen alle typische elementen van het werk van Dzama - komische nachtmerrie-achtige landschappen, vroeg twintigste-eeuwse nostalgie en vleermuizen - samen op een indrukwekkende schaal. Zijn grootste diorama, die ook op de tentoonstelling te zien is, On the banks of the red river uit 2008 is gebaseerd op zijn tekening You Gotta Make Room for the New Ones. De mannen met geweren schieten hierin de personages neer, die Dzama vanaf dat moment niet meer wilde tekenen. Zo begrenst hij zijn eigen fantasie en maakt hij plaats voor nieuwe figuren.

Andere activiteiten

Marcel Dzama maakt ook films en video's van zijn absurde werelden. Dit doet hij voor zichzelf, maar ook voor popidolen als Bob Dylan en Department of Eagles. Onlangs maakte hij zijn nieuwste film A Game of Chess die in het GEM zijn Europese première zal beleven.
Zondag 13 maart om 18.00 uur geeft Alex de Vries, auteur en verbonden als hoofd van de opleiding Autonome Kunst aan het Sandberg Instituut in Amsterdam, in het GEM een lezing over het werk van Marcel Dzama. De kosten hiervan zijn 14,50 euro.

Afbeeldingen

Untitled (tekening uit vier delen), 2006, particulier bezit, courtesy Sies + Höke Galerie Düsse;dorf.
The sower of discord, 2008, courtesy Sies + Höke Galerie Düsse;dorf.

Tentoonstelling

GEM, museum voor actuele kunst, Den Haag
Van 12 maart t/m 13 juni 2011

PS

Wie leest weet meer en begrijpt beter. In onze gewaardeerde nieuwsbrief schenken we ook veel aandacht aan kunst en kunstenaars. Lees Kunstbegrip als u meer wilt weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars.

Ontvang elke werkdag gratis geschiedenis per e-mail

Kunstbegrip

'Kunstbegrip: columns over kunst en kunstenaars' van Ruud van Capelleveen is een interessante en afwisselende publicatie en mede daarom geschikt voor elke kunstliefhebber.
Met deze uitgave komt u veel te weten over de belangrijkste kunststromingen en kunstenaars uit met name de laatste eeuw.
Bekijk: Kunstbegrip

Lees verder: meer kunstenaars

Kunstenaars A/Z
Kunst en Cultuur
Kunst en Cultuur maart 2011

In 'Kijken naar kunst' staan honderdvijftig interessante en fraai geïllustreerde verhalen van Ruud van Capelleveen over opmerkelijke kunstenaars. Hij koos interessante voorbeelden.
De belangrijkste kunststromingen tussen de renaissance en de twintigste eeuw komen in deze uitgave ter sprake.
Kijken naar Kunst


Lees over de belangrijke episodes uit onze vaderlandse geschiedenis.

Door de Nederlandse geschiedenis is een bundeling van de beste artikelen van Ruud van Capelleveen over de geschiedenis van Nederland.
Door de Nederlandse geschiedenis